Problem Based Learning – motywujące nauczanie, oparte na rozwiązywaniu problemów
Myślenie odróżnia nas od zwierząt, dzięki niemu jesteśmy w stanie zdobywać potrzebne nam informacje, analizować je i wykorzystywać w określonym, życiowym celu. Dzięki temu, że posługujemy się umysłem, potrafimy nie skupiać się wyłącznie na potrzebach biologiczno-fizjologicznych, ale również rozwijać swoje umiejętności, poszerzać wiedzę i wyciągać wnioski dotyczące rzeczywistości. Nauczanie młodych ludzi powinno więc być ukierunkowane na samodzielne, odważne myślenie, pomagające ocenić trudną sytuację i znaleźć odpowiednie środki na jej poprawę. Jednym ze sposobów na osiągnięcie tego celu jest Problem Based Learning (w skrócie PBL), czyli metoda konstruktywnej pedagogiki, która polega na grupowym rozwiązywaniu konkretnych, realnych problemów i życiowych scenariuszy. System ten jest niezwykle motywujący dla uczniów, ponieważ podczas jego zastosowania w praktyce, młodzi ludzie są pociągnięci do samodzielności, zbierania i kondensacji potrzebnych informacji, tematycznej dyskusji z innymi, a także wspólnego wnioskowania.
Problem Based Learning a tradycyjne nauczanie – praktyczne różnice
Pomiędzy Problem Based Learning a tradycyjnym sposobem nauczania istnieją znaczące różnice. Głównie opierają się one na formie przeprowadzania zajęć, a także rezultatach, jakie te lekcje przynoszą. W przypadku tradycyjnego nauczania, nauczyciel przedstawia określoną, książkową wiedzę teoretyczną, którą uczniowie powinni przyswoić pamięciowo. Takie przynajmniej jest założenie. W praktyce natomiast jest najczęściej tak, że młodzi ludzie rzadko kiedy zapamiętują na dłużej duże ilości informacji, które są w ich mniemaniu niepotrzebne. Natomiast zajęcia w oparciu o wykorzystanie metody Problem Based Learning są prowadzone w kilkuosobowych grupach, a nauczyciel jest obserwatorem i włącza się tylko po to, by udzielić wstępnych wskazówek oraz ukierunkować pytaniami na właściwy tok rozumowania swoich podopiecznych. Metoda ta jest często stosowana między innymi w nauce studentów medycyny, jako trening rozwiązywania problemów, związanych z leczeniem pacjentów. Schemat PBL może być jednak wykorzystywany do nauczania innych dziedzin nauki.
Czego uczą się uczniowie podczas zajęć, opartych na zastosowaniu metody Problem Based Learning?
Podczas zajęć, opartych na zastosowaniu metody Problem Based Learning uczniowie uczą się przede wszystkim samodzielnego zdobywania i pogłębiania informacji, umiejętności ich syntezy oraz formułowania wniosków końcowych. Ponadto, PBL motywuje młodych ludzi do rozwijania swoich mocnych stron, czyli talentów i indywidualnych zainteresowań, a także zachęca do kreatywnego oraz oryginalnego myślenia na dany temat. Co istotne, Problem Based Learning ujawnia też słabe strony uczniów, pozwala więc na dostrzeżenie błędów w myśleniu i własnych luk w posiadanej wiedzy. Bardzo ważnym aspektem PBL jest również fakt, że tego rodzaju nowoczesne nauczanie ułatwia zapamiętywanie informacji, a także wskazuje drogę do zastosowania jej w praktyce.
Etapy nauczania metodą Problem Based Learning
Nauczanie metodą Problem Based Learning można podzielić na następujące etapy: przygotowanie, analiza problemu, identyfikacja celów, rozwiązanie oraz synteza. I tak, przygotowanie obejmuje przydzielenie przez nauczyciela odpowiedniego i ciekawego tematu, który jest związany z realnym życiem. Analiza problemu polega na przydzieleniu ról w grupie – na przykład wyznaczeniu osoby spisującej wnioski, przydzielającej poszczególne zadania, związane ze zdobywaniem informacji i kogoś, kto będzie mierzył czas rozwiązania danego problemu. W przypadku identyfikacji celów z kolei, liczy się dyskusja w grupie uczniów na temat zdobytych informacji, wyznaczenie kierunku badań i omówienie tematu. Rozwiązanie to zebranie istotnej wiedzy przedmiotowej, pozyskanej indywidualnie oraz wspólnie. Natomiast synteza polega na podsumowaniu rozwiązania i przekształceniu go w formę, nadającą się do przedstawienia innym grupom.
Dlaczego warto korzystać z PBL również w Polsce?
W Polsce, podobnie jak w większości krajów rozwiniętych technologicznie, społeczeństwo stoi przed wyzwaniem komputeryzacji i przekształcania stanowisk pracy. Zjawisko to może obniżać poziom chęci rozwoju indywidualnych predyspozycji młodych ludzi. Z tego względu warto korzystać z takiej metody, jak Problem Based Learning, która przyczynia się do wzrostu motywacji i krytycznego myślenia uczniów. Owocem tej nauki jest bowiem większe zaangażowanie się młodych ludzi w rozwiązywanie realnych problemów, jakie z pewnością przed nimi staną w przyszłym, dorosłym życiu.
Redakcja: Adriana Domeracki